قرآن خدا یا قرآن پیامبر

بحث درباره این است که آیا قرآن به صورت معنا و لفظ بر پیامبر نازل شده است یا تنها معنا نازل می شده است و لفظ از پیامبر یا جبرئیل است. خیلی ها این ادعا را کرده اند و بحث تازه ای نیست. از علمای متقدم معتزلی تا به امروز امثال دکتر سروش در شیعه و نصر حامد اوزید در اهل سنت.

علامه معرفت در التمهید اینگونه می نویسدکه اگر در قرآن آیه ای داریم که قرآن بر قلب پیامبر نازل می شود (مثلاً سوره بقره آیه 97) ناظر به این معنا است که علی رغم اینکه پیامبر یک انسان معمولی است مثل همه، اما قلب او از آمادگی خاصی برخوردار است که دیگران اینگونه نیستند. پیامبر بدلیل داشتن ظرفیت روحانی لفظ و معنای قرآن را توآمان دریافت می کرده است.

علامه برای تقویت نظر خود چنین ادامه می دهد که امروزه امواج رادیویی در فضا ساطع هستند. اما هر دستگاهی قادر به دریافت این امواج نیست. بلکه دستگاهی مثل رادیو قادر به دریافت امواج رادیویی پیرامون خود است و ظرفیت دریافت آن را دارد. 

از همین مثال امواج می توان نه برای اثبات اما برای تقویت این نظر که معنا و لفظ قرآن هر دو از طرف خداوند بر پیامبر نازل شده است استفاده کرد.

یک میکروفون (بلاتشبیه جبرئیل) را به عنوان وسیله انتقال دهنده موج درنظر بگیریم، مصدر شخصی است که در میکروفون صحبت می کند (نعوذبالله خدا) و انتظار دارد صدای او از این طریق به دیگران برسد. بلندگو (بلاتشبیه پیامبر) موج انتقال داده شده از طریق میکروفون را پخش می کند. آیا می توان ادعا کرد که شخص پشت میکروفون مفاهیم را به بلندگو القا می کند و بلندگو با الفاظ خودش آن مفاهیم را پخش می کند؟ به علم تجربی هم قابل اثبات است که قرآن هم معنا و هم لفظش از خداوند است. 

این ویژگی خداگونه در انسان نیز هست که دوست داریم عین معنا و لفظ خودمان را دیگران بشنوند. برای همین است اختراعات بشری به این سمت رفت تا صدا و تصویر را بتواند ضبط کند و حتی الآن همه علاقمند هستند برنامه ها را به صورت زنده ببینند و ... . ما که مخلوق خدا هستیم چنین صفتی داریم، لذا می توان گفت که شاید این هم یکی از صفات خداست که در انسان ها نمود دارد.

البته شاید قابل مناقشه باشد که با آغوش باز پذیرفته است.